

NAUKA I TEHNIKA SCIENCE&TECHNICS Suport Drivers USTEDA ENERGIJE DOMOTIKA RACUNAR OVERCKLOCKING TRANZISTORI LANGUAGE CODES DOWNLOAD HELP E-Mail	Internet-dodatak Objašnjenje Internet-terminologije A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A Adres Jedinstvena koda koja je data jednoj lokaciji od jedne memorisane datoteke, jedan aparat na jednom sistemu ili na mreži. (network), ili bilo koji drugi izvor podataka na aktivnoj mreži (networku). B Backbone Network širokotračni spojevi odn. veze među sklopovima. Bandbreedte Jedna mjera za komunikacijski kapacitet ili za odašiljčku brzinu podataka sa jednog kola ili kanala. Baud (stari term koji je momentano zamijenjen sa ‘bits per seconde’) Broj signalnih elemenata koji se u jednoj sekundi preko nekog kola mogu odaslati. BBS (Bulletin Board System) Elektronska tabla na kojoj korisnik može ostaviti izvještaj i slično. Mnogi BBS-i su pristupačni samo za članove. Bit Najmanja količina informacije koja se može odaslati. Jedan skup bitova može prikazati jedan alfabetsko slovo ili broj, signal, sklop, ili prikazati neku drugu funkciju. BOT 'Bot' je svakodnevni termin za programe koji na IRC-kanalu slušaju i reagiraju na vođenu konverzaciju. Bottleneck Sprega kapaciteta na jednom sistemu koja može podnijeti promet u najgušćim satima. BPS Bit u sekundi. Mjera za brzinu kod modema. Breedband Komunikaciono kolo/pad sa velikim kapacitetom. Obično posjeduje brzinu od najmanje 1,544 Mbps, srednje 3,3 Mbps, brže 4,6 Mbps, još brže 6 Mbps i 12 Mbps. Browser Program sa jednim grafičkim interaktivnim interfejsom sa kojim se na jednoj mreži informacije traže, gledaju i upravljaju. C Capaciteit Najviša moguća (povjerljiva) odašiljačka brzina na jednom kanalu, krugu ili aparatu. Kapacitet se može izraziti u brutto brzini i netto provodnoj snagi. CATV Community Antenna Television - Zajednička televizijska antena - . Televizijski sistem koji je preko kabla priključen na zajedničku antenu. U nekim zemljama zakonom je dozvoljeno distributivnim mrežama da konkurišu telefonskim kompanijama prebacivanjem telefonskih usluga na kablovsku mrežu za brži prenos informacija (informativni brzi put). Cern (Evropska laboratorija za atomsku fiziku) gdje se prva konferencija održala preko World Wide Weba ; opšte gledano kao posudna mjera od WWW-tehnologije. Rad na ovoj tehnologiji i postavljanje normi već je premješteno na World Wide Web Organisation (W3O, na w3.org). CGI (Common Gateway Interface) Common Gateway Interface je jedan interfejs za programere za izgrađivanje skripti i programskih primjena koje se izmjenjuju iza ekrana na jednom web serveru . Ove skripte ili primjenjeni programi mogu da generiraju tekst ili druge vrste podataka, ponekad kao reakcija na unos korisnika ili kao slijed potrage informacije u nekoj databazi. Chat (naklapanje) “Chat” (chatovanje ili brbljanje) ovo je jedan term koji se upotrebljava za ukazivanje na sastanak u real-time, kao što nalazi mjesto pri mrežnim sijelima IRC (InterRelay Chat), 'WebChat', Prodigy and AOL (America OnLine). Komunikacioni spoj Sistem hardwera i softwera kojim se međusobno povezuju dva krajnja korisnika. Compressie / Decompressie (kompresija /dekompresija) Način na koji se signali (de)kodiraju tako da se više informacija može odaslati (ili pohraniti) nego što upotrebljeni medijum drugačije može podržati. Cyberspace Ovaj term dolazi iz romana 'Neuromancer' od Williama Gibsona, u kojem je lansirana ideja o direktnom mrežnom kontaktu između mozga i kompjutora i upućuje na komletnost kompjutora da podržava komunikaciju. D Database Jedan skup ili fond informacija za više korisnika (korisnika), pri čemu se često upotrebljava ‘random access selectivity’ i više ‘views’ ili apstraktni nivoi za podložne podatke. Digitaal Aparat ili metoda što služi kao način upotrebe i prenosa odvojenih varijacija u naponu, frekvenciji, amplitudi, lokaciji, itd..., za binernu (nula ili jedan) signale za zvuk, video, kompjuterske podatke ili druge informacije . Downloaden Programe ili podatke sa jednog kompjutora prenijeti na priključeni aparat, obično sa jednog servera na PC. E Email Elektonska pošta F FAQ Mnogo postavljena pitanja. File Server Kompjutor koji klijentima, što se negdje drugdje nalaze, nudi pristup do podataka i datoteka Finger Protokol koji se brine da se informacije korisnika mogu naći na vašem host-network. Pojedine network ne prihvataju da se sa nekog eksternog sistema vrši upotreba protokola, drugi network nedozvoljava nikako. Flame War Razroki pismeni rat, prevrele emocije on line-izmjena mišljenja pri čemu se ne pridržava kulture i protokola. FTP (File Transfer Protocol) Jedan protokol koji se upotrebljava za prenos datoteka preko mnogih različitih sistema. G Gateway Pretvarač protokola, provodilac. Primjenjeni specifični čvor koji povezuje mreže (network’s) jednu sa drugima, a koje su ustvari nekompatibilne. Postavlja podatke i odašiljačke protokole tako da interoperabilitet ipak postaje moguć. GIF Graphics Interchange Format. GIF je standardna podjela za datoteke sa grafičkim slikama na WWW. Datoteke GIF su vrlo popularne zbog toga što primjenjena metoda kompresiranja brine da datoteke budu manje, čime zauzimaju manje prostora. Gopher Program kojim se javne base podataka (database) na Internetu pretražuju i pregledaju. GUI Graphical User Interface, grafički upotrebni interfejs. GUI (Graphic User Interface) Koncept koji brine da se ? kao ekranski objekt može selektirati i može odaslati kao ugradnja u jedan drugi objekt (piktogram).. H Home Početna stranica jedne lokacije koja sadrži identitet i indeksne informacije. Neki je zovu i domaća stranica ili kućna stranica. HTML (Hyper Text Markup Language) Jedna vrsta jezika koji upotrebljava kode da bi se napravile mrežne stranice i razdijelile informacije. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) Metoda kojom se dokumenti sa host kompjutora ili sa servera prenose na brovzer ili individualnim korisnicima. Hyperlink Jedna veza između različitih dijelova informacije. Hypermedia Multimedijalni spoj. Metoda za prezentiranje informacije u posebnim jedinicama ili čvornim tačkama, koje su međusobno povezane pomoću međusobnog spajanja. Informacija se može prezentirati pomoću mnogostrukih različitih medija kao: text, slika, tonski snimci, audio i video prikazi, slika izvedena iz dokumentacije, itd. Hypertekst Opisuje određenu vrstu interaktivne linijske navigacione funkcionalnosti. Zahvaljujući spojevima (URL) koji u riječi i smislu su uključeni, korisnik može selektirati tekst pritiskom na miša, pri čemu se odmah prikazuju srodne informacije i multimedionalni materijal. I Informacioni brzi put Jedna metoda (mode word - vidi također - Media Hype). Ukazuje na vladin plan nekadašnjeg američkog predsjednika Bila Clintona i vice-predsjednika Al Gora, kojim se komunikacione službe pre-regulišu za integraciju u svim aspektima Interneta, kablovska televizija, telefon, život preduzeća, provod, pojačivači informacija, prosvjeta, itd...... IP (Internet Protocol) Internet-protokol je utvrđena naredba za izvršenje koja jednu, između sistema odaslanu, informaciju definira kao paketić kojeg treba odaslati i isporučiti na mjesto destinacije. IP-adres Internet adresa od 32-bita koja određena za jedan host. IP-adresa sastoji se iz jednog host-dijela i network-dijela. ISDN (Integrated Services Digital Network) Skup normi kojima se istovremeno sa velikom brzinom odašiljaju: govor, zvuk, podaci i video slike preko manje kanala nego što je obično potrebno, zahvaljujući upotrebi out-of-band signalizacije. J JPEG Joint Photographic Experts Group. JPEG je jedan popularan način komprimiranja fotografskih snimaka. Mnogi web-browzeri upotrebljavaju JPEG-kompresiju kao standardni način za datoteke. K Kanaal Telekomunikacioni put (sluis) sa podređenim kapacitetom (brzinom) između dvije lokacije u jednoj mreži (network). Kopeling Vidi Hyperlink. L List-Serv 'ListServ' je slobodno primjenjen program za upravljanje i liferovanje odašiljačke liste za e-mail. (elektronska pošta). Postoje odašiljačke liste za mnogo različitih pojmova - neke liste su ‘open’ = otvorene (ovim se podrazumjeva da svako tko se nalazi na listi može poslati izvještaj svima na listi, slično kao u razgovoru), drugi su zatvoreni ‘closed’ ( samo određeni ljudi mogu postaviti informacije na listu). M Medium Način pohranjivanja i razašiljanja informacija (naprimjer videotraka, diskete, optički diskovi, štampa, itd. Mediji oblikuju oborine komunikacione moći čovjeka. Ovo je poruka. Modem (MODulator-DEModulator) Interfejs za kompjutor korisnika koji se brine da se digitalna informacija ili podaci mogu odaslati pomoću analognih uređaja kao što je telefonska linija. MPEG Moving Pictures Expert Group. MPEG je jedan standardni način za komprimiranje pokretnih slika. Multimedia Kompjutorski sistem koji integrira audio i video podatke. N NCSA (National Center for Supercomputing Applications) National Center for Supercomputing Applications je jedan edukativni institut. Web browzer mozaik je ovdje proizveden. Navoditelj Jedna adresa (URL) koja je u podacima unesena u lokaciju podataka u jednom drugom snimku ili datoteci. Hiperlink je jedan primjer navoditelja. Netwerk Jedan sistem elemenata koji su međusobno priključeni pomoću specijalnog ili uključnog spajanja. Ovaj sistem brine o komunikaciji (glasa, tona, video, podataka itd..) na maloj i većoj razdaljini i za razmjenu informacija između korisnika sa opštim društvenim interesom i važnošću. O Opći/opšti prenosnik podataka Ovdje se podrazumijeva jedan prenosnik podataka koji se bez da pravi razlike postavlja na uslugu publike (što znači da bez ikakvih predrasuda o identitetu klijenta i bezpotrebnog diskriminiranja nudi usluge) P Provider Pagina Multimedijalni dokument na Web-u. Web stranica. PKZIP PKZIP je jedan shareware-kompresirajući program za PC. Sa programom PKUNZIP ovi se programi ponovo dekomprimiraju. 'POP' (point of presence) “POP” je tačka eksternog pristupnog spoja za svakog Internet korisnika tj. za modem korisnike, a posebno se upotrebljava za opis mjesnog prikljucka tako da korisnik modema ne mora da telefonira izvan njegovog distrikta. Tako jedan provider Interneta može biti lociran u Sarajevu ali da raspolaze sa “POPs” u Bihacu i Tuzli. PPP (Point to Point Protocol) Protokol od tačke do tačke. Internet kontakt, koji se uspostavlja upotrebom TCP/IP-protokola, koji je nešto brži od SLIP- protokola. Pristupno pravo Pravo pristupa i izmjene mapa. Povuci i prilijepi GUI (Graphic User Interface) koncept što brine da se slike ili drugi ekranski objekti mogu selektirati za unošenje u jedan drugi ekranski objekt (napr. piktogram) da bi se tako odaslali (vidi GUI). Prenosnik podataka Telekomunikaciona tvrtka koja posjeduje ‘netwerk’ priključnu aparaturu. Q R RAR Kada je jedna datoteka komprimirana sa ‘rar, zip, itd’ (što znači umanjena, bez da je izgubila nešto od svoga svojstva), rezultira kao jedna ‘rar’ - datoteka. Obično ima ekstenziju ‘.rar, ili .zip’ S Server U networku (mreži), jedna host-stanica podataka koja nudi fasilitete drugoj stanici. SGML (Standard Generalized Markup Language) Standard Generalized Markup Language je jezik kojim su drugi strukturalni dokumentarni jezici napisani na kodnoj bazi. Signaal Uzročno, događajno upravljena situaciona promjena (napr. ton, frekventno pomjeranje, binerna vrijednost, alarm, vijest, itd.). Site Lokacija adrese jednog servera na Internetu. SLIP (Serial Line Internet Protocol) Eksterni (vanjski) kontakt za Internet koji upotrebljava TCP/IP-protokol. Specijalna linija Jedna privatna linija koja je iznajmljena od telekomunikacijske tvrtke. SSL (Secure Socket Layer) Ovo je jedan protokol koji upotrebljava ‘Netscape’ da bi klijente snadbdio sa sigurnosnom mrežnom transakcijom. T TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol, standardni protokol za mrežnu komunikaciju koja se upotrebljava da bi kompjutorske sisteme međusobno povezali na Internetu. Telnet Telnet je jedan netwerk program koji nudi način za najavljivanje i rad na drugom kompjutoru. Ako se jedan korisnik najavi na jedan drugi sistem, on može dobiti pristup do Internet servisa, kojeg on ne posjeduje na njegovom kompjutoru. U UNZIP Jedan program unzipen znači isti dekomprimirati (razviti) jer je bio umanjen sa programom za kompresiranje. URL (Uniform Resource Locator) Forma lokacije adrese pri čemu je navedeno ime servera na čijoj su lokaciji pohranjeni, direktorij, datoteka i ime datoteke. Usenet (USEr NETwork) Internet informativne grupe ili Internet - news grupe. Najstarija forma ‘elektronske grupne pošte’ koja momentano broji nekoliko desetina hiljada različitih informativnih grupa V Security - Sigurnost Kontrolna procedura koja sprečava neovlaštenu upotrebu izvornih podataka. Veza - kontakt Jedan specijalni ili preklopni point-to-point komunikacioni put. VRML - Virtual Reality Modeling Language Kodni jezik koji se upotrebljava da bi se napravile webpagine (mrežne stranice) i 3D-slike (trodimenzionalne slike) potdupirući interaktivnu prostornu navigaciju W WAIS (Wide Area Information Server) Snažan sistem koji može vrlo brzo pretražiti velike količine informacija na Internetu. WAV 'wav' je ekstenzija koja se upotrebljava za brojne vrste audio- datoteka. Webmaster/Webmistress Sistemski upravljač jednog servera na web lokaciji. Wideband Komunikacioni sklop/pad sa srednjim kapacitetom. Obično ima brzinu od 64Kbps do 1,544Mbps. WINZIP Program za kompresiranje čime korisnici Windowsa 3.x, 95/98, ME, 2000, XP i NT njihove datoteke mogu umanjiti i stim brže preko Interneta odaslati. Ovaj program može dekomprimirati datoteke koje su prije bile komprimirane sa PKZIP ili sa TAR - podjelom. WWW (World Wide Web) Internet sistem koji preko cijelog svijeta povezuje multimedia-dokumente pomoću hiperteksta (hypertext). Ovim su informacije, koje dokumente međusobno dijele, lakše pristupačne i potpuno nezavisne od fizičke lokacije X Nije prisutno Y Nije prisutno Z ZIP Kada je jedna datoteka komprimirana sa ‘pkzip’ (što znači umanjena, bez da je izgubila nešto od svoga svojstva), rezultira kao jedna ‘zip’ - datoteka. Obično ima ekstenziju ‘.zip’ . Uredio: Salih ČAVKIĆ* Slobodno za sve!